Cyfrowy rubel: dynamiczny rozwój i prognozy na przyszłość

Bank Rosji z niezwykłą aktywnością rozwija platformę Cyfrowego Rubla. Zasady i cechy tej nowej waluty cyfrowej centralnej bankowości (CBDC) zostały przedstawione w ramach konsultacji na temat 'Cyfrowego Rubla’ (Bank Rosji, 2020), a także w dokumencie o nazwie 'Koncepcja Cyfrowego Rubla’ (Bank Rosji, 2021), opublikowanym w kwietniu 2021 roku.

Jak działa cyfrowy rubel?

Założenie modelu cyfrowego rubla zakłada, że Bank Rosji będzie jedynym emitentem tej waluty. CBDC może być wymieniana na gotówkę lub pieniądze bezgotówkowe w stosunku jeden do jednego. Ważnym aspektem jest to, że portfele cyfrowego rubla nie będą przynosiły żadnych odsetek, co sugeruje, że cyfrowe ruble będą głównie wykorzystywane do transakcji, a nie jako skarbiec wartości.

Banki komercyjne będą uczestniczyć w procesie, otwierając portfele cyfrowego rubla dla swoich klientów na specjalnej platformie (choć te portfele nie będą odnotowywane w księgach banków, bezpieczeństwo środków jest gwarantowane przez Bank Rosji). Dodatkowo, wprowadzenie CBDC nie dodaje nowych pieniędzy do systemu. Zamiast tego prowadzi jedynie do zmian w składzie szerokiej bazy pieniężnej, gdzie CBDC częściowo zastąpi zarówno gotówkę, jak i depozyty.

Eksperymenty i prognozy

W 2022 roku Bank Rosji uruchomił pilotaż platformy Cyfrowego Rubla (w środowisku testowym), a faza pilotażowa z prawdziwymi pieniędzmi planowana jest na kwiecień 2023 roku. Wcześniejsze badania analizowały zapotrzebowanie na CBDC, biorąc pod uwagę różne atrybuty.

Według badania Huynh i współpracowników (2020), prawdopodobieństwo użycia CBDC w punktach sprzedaży wynosi od 0,19 do 0,25. Autorzy zwracają uwagę, że wysoka adopcja nie oznacza koniecznie częstego użytkowania, ponieważ konsumenci mogą chcieć posiadać narzędzie, ale nie korzystać z niego. W swoim badaniu przewidują, że stopa użycia nie przekroczy 10% dopóki co najmniej 60% sprzedawców nie zaakceptuje nowego instrumentu płatniczego.

Znaczenie badań preferencji płatniczych

Ankietowanie obywateli rosyjskich w celu zrozumienia ich preferencji płatniczych jest niezbędne do oceny roli różnych środków płatniczych w gospodarce rosyjskiej. Badanie przeprowadzone w styczniu-lutym 2021 roku zawierało pytania dotyczące preferencji pomiędzy gotówką a pieniądzem bezgotówkowym.

Wyniki ankiety wskazują, że istnieje znaczna różnorodność wśród respondentów pod względem preferencji instrumentów płatniczych. Zgodnie z ankietą, karty bankowe są lepsze od gotówki, ponieważ każdy atrybut kart bankowych jest oceniany przez respondentów wyżej. Jednak gotówka nadal pozostaje popularnym instrumentem płatniczym.

Prognozowanie zapotrzebowania na CBDC

Prognozowanie potencjalnego zapotrzebowania na CBDC jest kluczowe dla oceny konsekwencji jego utworzenia. Dlatego badacze muszą korzystać z pośrednich metod oceny zapotrzebowania na ten nowy instrument płatniczy. Nasze badania dla Rosji pokazały, że zależnie od przypuszczalnych atrybutów, prognozowane użycie CBDC różni się znacznie. Choć przy konserwatywnych założeniach, przewidywane użycie CBDC w transakcjach gospodarstw domowych jest ograniczone.

W tym artykule skupiamy się na zapotrzebowaniu na CBDC pod względem liczby transakcji gospodarstw domowych. Analiza zapotrzebowania na CBDC pod względem wartości transakcji lub udziału nowego instrumentu w szerokiej masie pieniądza wymaga dodatkowych założeń o użyciu instrumentu przez inne podmioty gospodarcze. To jednak wykracza poza zakres niniejszego artykułu.