W czasie gdy Stany Zjednoczone dyskutują o „dolarze cyfrowym”, ponad 130 krajów aktywnie eksploruje Centralne Bankowe Waluty Cyfrowe (CBDC), kierowane dążeniami do efektywności płatności, inkluzji finansowej i suwerenności monetarnej. Podczas gdy piloci rozprzestrzeniają się od Chin po Europę, istnieją istotne techniczne, polityczne i prywatnościowe wyzwania, stawiające fundamentalne pytania dotyczące przyszłości pieniądza i roli banków centralnych.
Debata w Stanach Zjednoczonych i Definicja CBDC
Przyszłość waluty cyfrowej w USA zależy od tego, czy Rezerwa Federalna powinna wydać CBDC – cyfrowe zobowiązanie banku centralnego powszechnie dostępne dla publiczności. W miarę intensyfikacji dyskusji, zwolennicy argumentują, że „dolar cyfrowy” mógłby wprowadzić bardziej efektywny system płatności, potencjalnie równorzędnego konkurenta dla kryptowalut, które borykają się z wahaniem wartości. Z kolei sceptycy, jak Fed Governor Christopher Waller, określają to jako „rozwiązanie poszukujące problemu”.
Decydenci borykają się z istotnymi pytaniami dotyczącymi CBDC: Czy istniejące systemy płatności nie spełniają potrzeb rynku? Jakie skutki miałoby wprowadzenie CBDC dla banków komercyjnych i stablecoinów? Kwestie dotyczące prywatności konsumentów i stabilności finansowej dodają kolejne warstwy złożoności do dyskursu, z wieloma ekonomistami sugerującymi, że CBDC musi nie tylko działać efektywnie, ale także zapewnić szersze zaufanie publiczne.
Globalne Przyjęcie Przyspiesza
W lipcu 2025 roku wyścig po CBDC zyskał niezwykły impet. Ogromne 134 jurysdykcje, reprezentujące 98% światowego PKB, prowadzą badania, pilotaż lub wdrażają swoje waluty cyfrowe, co stanowi znaczny wzrost zaledwie z 35 krajów w 2020 roku. Bahamy, Jamajka i Nigeria w pełni uruchomiły swoje CBDC, stanowiąc istotne kamienie milowe wśród wielu programów pilotażowych.
Na czele stoi cyfrowy juan Chin, czyli e-CNY, z imponującym łącznym wolumenem transakcji zbliżającym się do 1 biliona dolarów. Ten sukces demonstruje wykonalność CBDC w dużych gospodarkach i skłonił inne kraje, takie jak Indie z ich szybko rozwijającą się cyfrową rupią, chlubiącą się wzrostem obiegu o 334% w ciągu roku, do pójścia tym samym śladem. Takie statystyki odzwierciedlają nie tylko przyjęcie technologiczne, ale także zmianę w globalnym krajobrazie finansowym.
Eksploracja Techniczna w USA: Projekty Hamilton i Cedar
W dążeniu do cyfrowej waluty, inicjatywy z USA, takie jak Projekt Hamilton i Projekt Cedar, pojawiły się jako przełomowe wysiłki. Projekt Hamilton, współpraca między Boston Fed i MIT, wprowadził OpenCBDC – imponujące rdzenne narzędzie, które rzekomo może obsługiwać 1,84 miliona transakcji na sekundę, rozliczając w mniej niż sekundę.
“Chcieliśmy lepszego zrozumienia, jak pieniądz mógłby działać w przyszłości,”
powiedział lider projektu, Jim Cunha, podkreślając ambicje stojące za tymi eksploracjami.
Tymczasem Projekt Cedar z Nowego Jorku zaprezentował potencjał prototypu hurtowej CBDC, demonstrując transakcje wymiany walut międzynarodowej rozliczane w ciągu 15 sekund.
“To zapewnia strategiczną platformę do dalszych badań… na temat przyszłości pieniądza,”
zapewnił dyrektor projektu, Per von Zelowitz. Takie inicjatywy nie tylko posuwają granice technologii finansowej, ale także podnoszą dyskusje dotyczące efektywności i bezpieczeństwa CBDC w różnych implementacjach.
Kontekst FedNow i Płatności w Czasie Rzeczywistym
Wprowadzenie FedNow w 2023 roku oznacza kolejny skok w infrastrukturze płatności USA, umożliwiając zdolności natychmiastowych płatności 24/7. Z ponad 1400 instytucjami uczestniczącymi do 2025 roku, ta usługa stanowi przykład zaangażowania Fed w modernizację systemów płatności zgodnie z postępem technologicznym.
“neutralną platformę, na której sektor prywatny może budować” innowacje płatnicze natychmiastowe.
Była wiceprzewodnicząca Fed, Lael Brainard, opisała FedNow jako
Obecna infrastruktura rodzi pilne pytania: Czy rozwój CBDC jest konieczny przy efektywności systemów bazowych, takich jak FedNow? Porównania wydajności i kosztów pozostają niejasne, ale jest oczywiste, że potrzeba poprawy krajowych procesów płatniczych kształtuje toczące się dyskusje dotyczące CBDC.
Prognozy Rynkowe i Wyzwania Rozwojowe
Prognozy Juniper Research przewidują zdumiewający wzrost woluminów transakcji CBDC, z 307 milionów w 2024 roku do 7,8 miliarda w 2031 roku – oszałamiający wzrost o 2430%. Autorka badania, Lorien Carter, stwierdza, że technologie CBDC
„usprawnią międzynarodowe płatności” i poprawią inkluzję finansową globalnie, ograniczając zależność od dolara amerykańskiego w transakcjach międzynarodowych.
Projekty takie jak mBridge i Projekt Icebreaker mają na celu połączenie krajowych CBDC, potencjalnie oszczędzając 45 mld dolarów na kosztach płatności międzynarodowych do 2031 roku. Te inicjatywy odzwierciedlają wyraźny zwrot w kierunku bardziej połączonego globalnego systemu finansowego, gdzie CBDC odgrywają istotną rolę w redukowaniu pośredników i poprawie skuteczności transakcji.
Wyzwania Polityczne i Stawki Geopolityczne
W miarę jak świat ściga się w implementacji CBDC, wyzwania polityczne stają się ogromne. Kwestie prywatności i anonimowości są gorącym tematem, gdzie pełna anonimowość koliduje z istniejącymi przepisami antyprania pieniędzy. Ponadto istnieją obawy, że CBDC może przyspieszyć biegi bankowe podczas kryzysów finansowych, pogłębiając podatność systemu finansowego.
Geopolitycznie, kraje takie jak Chiny i Rosja widzą w CBDC środek do podważenia dominacji dolara amerykańskiego i łagodzenia skutków sankcji. W USA ostatnie działania ustawodawcze próbowały ograniczyć możliwość rozwoju CBDC przez Fed; w szczególności Izba uchwaliła ustawę zakazującą jego emisji. W miarę jak te dyskusje się toczą, wynik mógłby zdefiniować ramy polityki pieniężnej i międzynarodowe relacje finansowe.
Nowa Era w Walucie? Wyzwania Naprzód
Historia CBDC ostatecznie ujawnia napięcie między innowacją a regulacją. Podczas gdy potencjał inkluzji finansowej i efektywności jest kuszący, zagrożenia związane z prywatnością, bezpieczeństwem i integralnością systemu muszą być pokonane z precyzją. Dalsza droga nie dotyczy jedynie technologii; chodzi o budowanie zaufania w domenie publicznej i zapewnienie integralności systemów pieniężnych na całym świecie.
Im więcej krajów wchodzi do gry, współpraca między bankami centralnymi, sektorem prywatnym i instytucjami akademickimi będzie kluczowa. Stawki są wysokie w tej nowej erze finansowej, gdzie podjęte dzisiaj decyzje będą odbijać się przez korytarze historii ekonomicznej – potencjalnie przekształcając sposób, w jaki świat prowadzi handel, zarządza długiem i kontroluje samą esencję pieniądza.
